“Linh hôm nay giỏi quá, bà thưởng cho điểm 10”, bà giáo Hồ Hương Nam (88 tuổi, Hà Nội) nhẹ nhàng xoa đầu Linh (26 tuổi) khen ngợi. “Con cảm ơn bà nội”, Linh khó nhọc nói từng chữ.
Linh mắc chứng tự kỷ tăng động, từng chạy chữa nhiều nơi nhưng bệnh tình không thuyên giảm. Ngày đầu đi học, Linh bị tăng động đánh cả vào mặt bà Nam. Nhưng bây giờ em đã biết nói chuyện. Cũng như các bạn trong lớp, Linh gọi bà Nam là bà nội. "Gia đình tôi cảm ơn bà giáo Nam nhiều lắm", mẹ của Linh, chị Đặng Thị Hoa rớm nước mắt bày tỏ lòng biết ơn tới bà giáo già.
Ngồi cuối lớp là Trà My. Bố mất, mẹ đi lấy chồng, My ở với bà ngoại. Hai bà cháu từng phải lấy ghế đá làm nơi ăn, chốn ngủ. My lại không thể nói, không thể nghe. Mọi giao tiếp đều thông qua con chữ, ký hiệu.
“Thương con bé lắm, thương đứt gan đứt ruột. Hoàn cảnh khó khăn như thế lại bị khiếm thính và không nói được”, bà Nam thở dài. Như bao đứa trẻ khác, bà vẫn thường cho Trà My điểm 10 đỏ chót kèm lời động viên khi thấy em viết chữ ngay ngắn và tròn trịa.
Lớp học tình thương của bà giáo Hồ Hương Nam. (Ảnh: Vũ Ninh)
Trà My theo học bà giáo Nam được 4 năm, từ ngày em còn nhỏ, còi cọc đến nay ra dáng thiếu nữ. Tình cảm giữa em và bà nội từ đó ngày càng lớn dần. Một lần bà Nam bị xe máy va phải gãy tay không lên lớp được, My ngồi cạnh giường bà. đôi bàn tay nhỏ nhắn cầm tay bà. Đứa bé không nói được chỉ: “Bà…bà ….rồi ra ký hiệu Bà ơi! Bà đừng chết, bà ơi!”.
Linh, Trà My là hai trong những đứa trẻ ở lớp học tình thương của bà giáo Hồ Hương Nam. Lớp học nằm trong khuôn viên của trường THCS An Dương (Tây Hồ, Hà Nội). Có một bức tường phân chia khuôn viên lớp học tình thương với các lớp xung quanh.
Nếu như ngoài kia học sinh tung tăng, xúng xính quần áo, khăn quàng đỏ thắm vui chơi, đùa nghịch thì trong lớp học tình thương là tiếng nhạc nhẹ nhàng, và tiếng bước chân chậm rãi của bà nội. Lớp học có khoảng 30 em đều là trẻ khuyết tật. Em bị khiếm thính, em bị thiểu năng, em tự kỷ.
Lớp học là địa chỉ đón nhận trẻ em khuyết tật, tự kỷ. (Ảnh: Vũ Ninh)
Nhà giáo Hồ Hương Nam là người gốc Huế, bà theo chồng ra Hà Nội sinh sống và làm giáo viên tại trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám. Sau khi về hưu, từ năm 1993, bà đầu tham gia các hoạt động xã hội và tiếp tục công việc giảng dạy ở lớp học tình thương dành cho trẻ khuyết tật. Bà tận tình cầm tay, chỉ dẫn, uốn nắn từng chữ cho học sinh.
Lúc mới mở lớp miễn phí, bà giáo Nam còn đến từng nhà vận động các em theo học, Ban đầu lớp đặt ở trụ sở tuần tra của phương, dụng cụ học không có. Năm 2002, trường THCS An Dương nhận lớp học về trường. Lớp học càng ngày càng đông học sinh tìm đến.
Gần 20 năm dạy miễn phí cho trẻ khuyết tật, bà nội Nam năm nay gần 90 tuổi, lưng bà còng, tay run, mắt mờ nhưng ngày ngày bà cũng đi bộ đến lớp dạy dỗ các em nên người. Bà lo lắng khi tuổi cao, nếu chẳng may có chuyện gì thì không biết các bé sẽ ra sao.
“Mỗi em một hoàn cảnh nhưng hầu hết đều rất khổ. Em thì bố mẹ bỏ đi, đứa thì ở với ông bà. Thương chúng nó lắm. Tôi coi các cháu như máu mủ. Dạy các cháu, tôi không mong các cháu thành tài chỉ mong biết con chữ, viết được tên, làm được vài phép toán đơn giản, học được cái nhân nghĩa ở đời”, bà Nam rưng rưng.
Quá nửa cuộc đời của bà gắn bó với nghề giáo viên. Bà nói sẽ đi dạy tới lúc nào "nhắm mắt xuôi tay", "đóng góp được gì cho xã hội thì đóng góp". Bà nói bản thân chỉ là que diêm thắp lên những hy vọng cho học sinh khuyết tật. Bà hy vọng sẽ có một bó đuốc lớn soi sáng con đường các em.
Bà giáo Hồ Hương Nam tại hội nghị biểu dương các điển hình tiên tiến năm 2019. (Ảnh: Vũ Ninh).
Trong Hội nghị biểu dương các điển hình tiên tiến “Người tốt, việc tốt” tiêu biểu trong công tác cứu trợ, chăm sóc và giáo dục trẻ em khuyết tật trên địa bàn Hà Nội năm 2019, bà Nam nói những lời gan ruột:
“Tôi mong rằng các cấp cố gắng xây dựng thêm nhiều mô hình trường học giúp đỡ người khuyết tật. Tôi cho rằng đã là con người thì ai cũng có quyền được đi học. Hiện nay số trường lớp dành cho các em khuyết tật còn rất ít. Các gia đình thường phải tự thân, rất khổ sở.
Ở lớp học của tôi có những gia đình ngày còn không kiếm nổi 30.000 đồng thì làm gì có tiền gửi con vào trường nọ, lớp kia".
